Gulet Yat Nedir?

Başlangıçta balıkçı olan, sonrasında kıyı şeridi boyunca ticaretle uğraşan, bir kısmı sünger avcısı olan denizciler farklı özelliklere sahip olan teknelere ihtiyaç duymuşlardır. Tahmin edilebileceği üzere bu talepler doğrultusunda farklı tasarımlar ortaya çıkmıştır. Ancak, yüzyılın ortalarından 1980’lere kadar sünger avcılığı ve kıyı şeridindeki ticaret yavaş yavaş sona erdiğinden, yolcuların konforunu gözeten ve özellikle bu amaç için inşa edilmiş olan ilk tekneler ortaya çıkmaya başlamıştır. Turistlerin Bodrum’u keşfetmeye başlaması ile kıyı şeridinin sunduğu güzellikler Mavi Yolculuk kitabı ile geniş kitlelere ulaşmıştır.

Belirgin yuvarlak kıç kısmı ve hızlı yelkenli pruva tipi ile meşhur olan Bodrum Guleti; Ege Denizi ve Doğu Akdeniz’in güçlü rüzgarları ve dalgaları ile baş edebilmek ve kargo taşımacılığı için ihtiyaç duyulan geniş alanı sağlamak üzere Bodrum’un gemi inşa atölyeleri tarafından geliştirilmiştir. Direklere ve yelken takımına dokunulmamış olup bunlar hem ekonomik bir seyahat sağlayabilmeleri açısından hem de deniz seferleri ile ilgili birer gereklilik olduklarından muhafaza edilmişlerdir.

Guletlerin gövdeleri doğal bir güzelliğe sahip olup bununla birlikte uzun seyahatlerde mürettebat ve yolcuların konforu için gerekli olan alanı da sunmaktadır. Bu çekici teknelerin inşasında her geçen yıl yeni uyarlamalar ve geliştirmeler gerçekleştirilmiş, yeni malzemeler, teçhizat ve teknolojinin eklenmesi ile tekneler daha da konforlu ve çok yönlü bir standarda kavuşmuştur. Yeni bin yılda gulet başlığı altında incelenebilecek ve Mavi Yolculuk ve Mavi Tur için kullanılan üç tip tekne mevcuttur.

Kare veya ayna kıçlı guletler yerel halk tarafından Ayna Kıç olarak isimlendirilirler ve tekne sahipleri arasında oldukça popülerdir. Bunun nedeni, bu tip teknelerin arka taraftaki kabinler için daha fazla kullanım alanı sunabilmesi ve lüks teknelerde kare biçimindeki kıç tarafın büyük bir ana kabin inşa edilebilmesi için gerekli alanı sunabilmesidir.

Tirhandil Ege Sahilinde tipik olarak görülen başı kıçı bir (double-ender) bir tekne tipidir. Bu tekne tipi balıkçılık, sünger avcılığı ve taşımacılık için biçilmiş kaftan olup gövde tasarımının binlerce yıl kadar geriye gittiği düşünülmektedir. Mavi Yolculuk yatları arasında nadir görülmekle birlikte, bu tekneler küçük gruplar veya çiftler için oldukça konforludur. Bazı iyi inşa edilmiş Tirhandil tekneler genellikle bu işe gönül vermiş denizciler arasında tercih edilmekte olup bunun nedeni bu tekne türünün yelkenleri açıldığında çok iyi bir performansa sahip olmalarıdır. Bu tekneler güzel bir gemi inşa etmek isteyen ustalar tarafından yıllık Bodrum Kupası Yat Yarışlarının özel tirhandil bölümünde yarışmak amacıyla yapılmaktadır.

İlk önce yelkenlerini ve ardından motorlarını kullanan bu tekneler, geçmişte balıkçılıktan, sünger avcılığına ve deniz taşımacılığına kadar her rolü üstlenmişlerdir. Eski iş tekneleri arasında, Tirhandil tipinin tasarımı binlerce yıl geriye gidebilmekte ve genellikle ilk göze çarpan tekne tipi olmaktadır. Tirhandil tekneler; Ege denizinde kullanılan başı kıçı bir (double-ender) tekne tipi olarak tanımlanabilir. Bunun yanı sıra aynı zamanda tirhandil tekneler, yüzyıllardan bu yana Ege Denizinin hemen hemen en çok tercih edilen gövde tipine de sahiptir. Sünger avcılığı endüstrisinin geliştiği yıllarda çok sayıda tirhandil tekne üretilmiştir. Günümüzde de Mavi Yolculuk tekneleri arasında az sayıda tirhandil mevcuttur.